Człowiek dąży do wymiany informacji, poglądów, uczuć i pragnień z innymi ludźmi. Internet stworzył do tego idealne warunki umożliwiając tworzenie miejsc gdzie można porozmawiać z innymi, grać w gry on-line, szukać partnera, czy wymieniać się zdjęciami. Internet w coraz większym stopniu naśladuje rzeczywistość, komunikacja na dużą odległość przestała być problemem. Dzisiaj możemy nie tylko pisać, czy rozmawiać z naszym rozmówcą, ale też go widzieć w czasie rzeczywistym. Tak samo jak w realnej rzeczywistości, w sieci ludzie łączą się w grupy, tworząc e-społeczności .
Media społecznościowe są ogromnie popularne, a zainteresowanie nimi ciągle rośnie. Łączy je możliwość stworzenia przez każdego użytkownika własnego, spersonalizowanego profilu. Często posiadają takie funkcje jak listy kontaktów, wewnętrzne gry, quizy czy aplikacje, często wykorzystywany jest czat, który ma ułatwić komunikacje wewnątrz społeczności. Ze względu na dużą różnorodność ciężko wymienić wszystkie rodzaje mediów społecznościowych. Dosyć szczegółowy znajduje się w poradniku Jak promować się w mediach społecznościowych? Poradnik dla przedsiębiorców. Autorzy wymieniają następujące rodzaje social media:
• serwisy społecznościowe, których główną rolą jest budowanie i podtrzymywanie relacji pomiędzy ludźmi. Użytkownicy korzystają z nich przede wszystkim w celach rozrywkowych i towarzyskich, np.: Facebook, nk.pl, Google+, sympatia.pl
• blogi- mini serwisy tworzone przez użytkowników sieci, kiedyś postrzegane głównie w kategoriach internetowych pamiętników, których treści często jest wzbogacana zdjęciami i video. Obecnie ich tematyka jest bardzo różnorodna, dużą popularnością cieszą się blogi kulinarne, podróżnicze, modowe i eksperckie.
• mikroblogi- można na nich umieszczać krótkie wiadomości oraz linki.Od blogów różnią się długością wpisów. Najpopularniejszym tego typu serwisem jest Twitter, na którym długość wiadomości ograniczona jest do 140 znaków.
• fora dyskusyjne- obecnie większość portali posiada własne forum, istnieją również jako samodzielne serwisy skupione wokół jakiejś tematyki np. fora fotograficzne czy samochodowe.
• społeczności profesjonalistów, w których użytkownicy nawiązują kontakty biznesowe, takie jak LinkedIn lub polski Goldenline.
• społeczności branżowe, na przykład serwis dla programistów Stackoverflow.com.
• portale w których użytkownicy tworzą i udostępniają takie treści: zdjęcia, filmy, video, grafiki. Przykładem może być Wikipedia, YouTube, Pinterest, Demotywatory.
• tematyczne portale społecznościowe- np. społecznosc fanów kina Filmweb.pl.
• portale w których użytkownicy polecają sobie nawzajem ciekawe treści znalezione w sieci np. Wykop.pl
• serwisy dziennikarstwa obywatelskiego, w których artykuły publikują użytkownicy, np. Wiadomości24.pl
• serwisy opinii i rekomendacji- użytkownicy oceniają w nich produkty, sklepy i usługi np. Opineo.pl
• serwisy e-commerce działające w oparciu o mechanizmy społecznościowe np. Allegro.pl, Walutomat.pl
Media społecznościowe charakteryzują się szerokim i wielokanałowym sposobem komunikacji. Od mediów tradycyjnych odróżniają je przede wszystkim takie cechy jak trwałość danych, szybkość reagowania, brak kontroli, dostęp, zasięg i łatwość użytkowania. Cechy te prezentuje tabela 2.
Tabela 2. Cechy social media
CECHY
CHARAKTERYSTYKA CECH
DOSTĘPNOŚĆ Tworzenie i publikowanie treści w mediach tradycyjnych jest dostępne dla nielicznych – wymaga kapitału, wiedzy, specjalistycznych umiejętności. Narzędzia social media są łatwo dostępne i zwykle darmowe dla każdego. Bariery wejścia są niskie – jedynie koszt dostępu do sieci Internet.
SZYBKOŚĆ Społeczne media znacznie szybciej niż tradycyjne dostarczają informacji – dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych (telefon komórkowy z dostępem do Internetu) każdy może kreować informacje.
TRWAŁOŚĆ Treści tworzone przez prasę, telewizję czy radio raz opublikowane, nie mogą być zmienione. Ich żywotność jest często krótka (TV czy radio). W odróżnieniu od nich social media to ekosystem, gdzie raz stworzona treść może być w nieskończoność przetwarzana, edytowana, agregowana czy cytowana. I praktycznie jest nie do usunięcia – Internet pamięta wszystko.
BRAK KONTROLI O ile media tradycyjne są zwykle własnością takiej czy innej „grupy trzymającej władzę”, o tyle media społecznościowe są praktycznie niemożliwe do kontrolowania. Większość ich zawartości jest tworzona przez użytkowników i to oni decydują, co zostanie opublikowane, co będzie czytane, a co zmienione.
ZASIĘG Zarówno media tradycyjne, jak i społecznościowe mają możliwość dotarcia do licznych odbiorców. Media tradycyjne jednakże na ogół wykorzystują typowe ramy organizacyjne dla produkcji i rozprzestrzeniania informacji, podczas gdy media społecznościowe są z natury bardziej zdecentralizowane oraz mniej zhierarchizowane.
UŻYTKOWANIE Tworzenie treści, przekazywanych przez media tradycyjne, zwykle wymaga wyspecjalizowanych umiejętności i wykształcenia. Nadawanie komunikatów za pośrednictwem mediów społecznościowych nie wymaga takich umiejętności, wystarczy tu zdolność korzystania z nowych technologii.
Źródło: Opracowanie na podstawie: A. Drab-Kurowska, Miejsce social media marketingu w e-marketingu, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 703, Ekonomiczne problemy usług Nr 88, Gospodarka Elektroniczna. Wyzwania rozwojowe T. II, Szczecin 2012, s. 47; M. Dorenda-Zaborowicz, Marketing w Social Media, Nowe Media, nr 3, 2012, s 60.
Komunikacja poprzez social media dotyczy niemalże wszystkiego: polityki, promocji usług i produktów, kultury, sztuki, instytucji życia publicznego. Dzięki temu dochodzi do dzielenia się wiedzą, opiniami, spostrzeżeniami i doświadczeniami. Dostęp do treści jest wolny i nieograniczony, a każdy użytkownik sieci posiada na nie wpływ. To generuje nowy sposób komunikacji, który cechuje się:
• generowaniem przez użytkowników zawartości Internetu i modyfikowaniem jej wedle upodobań, przekonań i zainteresowań;
• oparciem procesu komunikacji o dialog zachodzący na linii: nadawca- odbiorca, dzięki czemu jest ona dwukierunkowa;
• szybkością przepływu informacji, dzięki czemu zwiększa się zdecydowanie szybkość procesu komunikacji;
• trwałością zapisu informacji – możliwość powrotu do wcześniejszych danych oraz możliwość ich modyfikacji i przesyłania innym użytkownik (dane się nie dezaktualizują);
• brakiem kontroli nad informacjami, które są publikowane przez użytkowników sieci;
• zaangażowaniem twórców i współtwórców w kreowanie informacji;
• wolnością kreacji informacyjnej;
• masowością i powszechnością;
• tworzeniem informacji przez dowolnego użytkownika sieci;
• uczestniczeniem mediów masowych w dialogu zachodzącym pomiędzy nadawcą i odbiorcą w sieci .
W ciągu ostatnich lat byliśmy świadkami niezwykle szybkiego rozwoju technologii informacyjnej, a wraz z nią portali społecznościowych. W Polsce z Internetu korzysta już ponad 25 milionów osób, z czego 14 milionów to aktywni użytkownicy social media .
Rys. 2.
Źródło: http://smmeasure.eu/liczby-polskiego-internetu-2016/, 21.03.2016r.
Media społecznościowe bez wątpienia wywierają coraz większy wpływ zarówno na nasze życie prywatne jak i zawodowe. Mamy dostęp do ogromnej ilości różnego rodzaju mediów społecznościowych. Z wielu z nich również regularnie korzystamy. Rano sprawdzamy tablicę na Facebooku, w drodze do pracy odpowiadamy na wiadomości od przyjaciół, dla odprężenia oglądamy filmy na YouTube, robimy zakupy na Allegro, a przed zakupem sprawdzamy opinię o interesującym nas produkcie. Większość z nas nie wyobraża już sobie życia bez sfery online. Służbowo czy też zupełnie prywatnie staliśmy się obywatelami globalnej cyfrowej wioski. Media społecznościowe ciągle się rozwijają, dostosowując się do potrzeb ludzi. Oferują coraz to nowsze sposoby, aby użytkownicy mogli rozmawiać ze sobą, ale też dzielić się informacjami, zdjęciami, filmami. Dzięki łatwemu dostępowi i szybkości przekazu, każdy z nas może stać się nadawcą komunikatu, który dotrze do rzeszy odbiorców co jeszcze bardziej zachęca do aktywności w mediach społecznościowych. Każdy może publikować, wyrażać swoje opinie i poglądy. Granice pomiędzy twórcami, a użytkownikami coraz bardziej się zacierają, powstają też zupełnie nowe, nieokreślone dotąd serwisy.